Posts

Showing posts from March, 2013

सी जिनपिङको 'चाइना ड्रिम’

सी जिनपिङको 'चाइना ड्रिम’  गतसाता सम्पन्न चीनको संसद अधिवेशनले कम्युनिष्ट पार्टीका महासचिव सि जिनपिङलाई राष्ट्रपतिमा र लि केछियाङलाई नयाँ प्रधानमन्त्रीका रूपमा चयन गरेको छ । उनीहरूले क्रमशः हु जिन्ताओ र वेन जियाबाओको स्थान लिएका छन् । यससँगै जनगणतन्त्र चीनको स्थापनापछि जन्मे-हुर्केको तथा सांस्कृतिक क्रान्तिका उथलपुथलका वर्षहरूमा दमनको सिकार हुँदै राजनीतिक शिक्षा हासिल गरेको पहिलो पुस्ताका हातमा नेतृत्व पुगेको छ । त्यो पनि यस्तो बेलामा यो समूह -सि र लि) चीनको नेतृत्व गर्दैछ, जतिबेला विश्वको शक्ति सन्तुलन क्रमशः बदलिँदैछ । विश्व रंगमञ्चमा चीनको भूमिका स्थापित हुने क्रममा छ । अमेरिकाले विश्वको एकल प्रभुका रूपमा आपmनो स्थान गुमाउन सुरु गरेको छ, जसकोे परिणामस्वरुप दुई विचारधारा, दुई विश्व दृष्टिकोणबीच टक्कर हुने संक्रमणकालीन हलचल अनुभव गरिँदैछ । पार्टीको महासचिव भएपछि सिले अगाडि सारेका दुइटा चर्चित भनाइहरू 'चीनको पुनरोदय' र 'चिनियाँ सपना'ले अहिले चीनभित्र र बाहिर एउटा तरंग ल्याएका छन् । मेरो विचारमा यसले चीनको आगामी बाटोका कुरामात्र गर्दैन, बरु यस शताव्दीका बाँकी सम...

कुन्साङ्को छायामा सङ्ग्रौला

काठमाडौ, फाल्गुन २५ -  २०३६ सालको विद्यार्थी आन्दोलनमा राजनीतिक पार्टी र विचारहरूका बारे बिनाज्ञान होमिएको र त्यस्तै पारामा अस्पष्ट वर्गचेतले माक्र्सवादी आन्दोलनतिर जोडिन पुगेपछि मभित्र दुनियालाई बुझ्ने ललसा या भोकले हुन्डरी मच्चाएको थियो । पोखरामा दुईवटा प्रगतिशील पुस्तक पाइने पसल सञ्चालनमा आए । पुरानै पुस्ताका कम्युनिस्ट सोमबहादुर बोगटीले बगरमा र बालकृष्ण सुवेदीले बिन्ध्यवासिनीमा सञ्चालन गरेका र क्रमशः मशाल र मालेका सम्पर्क कार्यालयजस्ता यी पसलले मलाई घरीघरी आफूतिर तानिरहन्थे ।  यस्तैमा एकपटक 'नलेखिएको इतिहास' नामक कथासङ्ग्रह हात लाग्यो । त्यसअगाडि मैले खगेन्द्र सङ्ग्रौलाका बारेमा सुनेको पनि थिइनँ । प्रगतिशील पुस्तक पाइने पसलमा देखा परेकाले यो पनि प्रगतिशील साहित्य नै होला भन्ने ठानेर मैले त्यो पुस्तक किनेर पढें । आफ्नो राजनीतिक यात्राका सुरुका दिनमा, सम्भवतः आफूले रोजको प्रगतिशील आन्दोलनको बाटोको पक्षमा जोडदार तर्कहरू चाहिएका बेला मलाई त्यस संकलनका कथाले ठूलो ऊर्जा प्रदान गरे । मेरो वर्गचेतलाई निखार्ने र विचारलाई अझ परिपक्व बनाउने काममा उनका 'नलेखिएको इतिहास', '...

ह्युगो चाभेजको विरासत

भेनेजुएलाका राष्ट्रपति ह्युगो चाभेजको निधनले बोलिभारान क्रान्ति र दक्षिण अमेरिकी मोडलको वामपन्थको भविष्यमाथि आशंका उब्जेका छन् । भेनेजुएलाका वामपन्थी राष्ट्रपति ह्युगो चाभेजको ५८ वर्षको उमेरमा हिजो ५ मार्च २०१३ मा मृत्यु भएको छ । लामो समयदेखि क्यान्सर रोगसँग संघर्ष गरिरहेका चाभेज गत अक्टोबरमा चौथो कार्यकालका लागि ५६ प्रतिशत मत ल्याएर निर्वाचित भएका थिए । तर उनको क्यान्सर फेरि बल्झियो र क्युबामा उपचार गर्दागर्दै अन्तिम दिनहरू बिताउनमात्र भेनेजुएला फर्केका उनी आफ्नो पदको सपथ लिन नपाउँदै मरे । उपराष्ट्रपति निकोलस मादुरोले उनको मृत्युको घोषणा गर्दै भेनेजुएलावासीलाई शान्त रहन अपिल गरेका छन् । सेनापतिले उपराष्ट्रपतिलाई समर्थन गर्दै वक्तव्य जारी गरेका छन् । उनको मृत्युले भेनेजुएलामा एक प्रकारको राजनीतिक तथा संवैधानिक रिक्तता उत्पन्न भएको छ । तर योभन्दा ठूलो त उनले सुरु गरेको बोलिभारान क्रान्ति र दक्षिण अमेरिकी मोडलको वामपन्थको भविष्यमाथि आशंका उब्जेका छन् । उनको करिश्मासँग मेल खाने कुनै व्यक्तित्व स्वयम् भेनेजुएलामा नभएको तथा काराकासको बुर्जुवा वर्गले उनका कार्यक्रम र विचारहरूको ...