Posts

Showing posts from June, 2024

डाक्टर जीवागो : युद्ध, क्रान्ति र सामान्यजनका भुक्तमान

Image
  पास्तरनाक वोरिस पास्तरनाक रूसी क्लासिक साहित्यका एकजना विख्यात सर्जक हुन् । मूलतः कविका रूपमा स्थापित पास्तरनाक १८९० मा मस्कोको एउटा सम्भ्रान्त परिवारमा जन्मे-हुर्केका थिए । उनी किशोर अवस्थामा पुग्दै गर्दा रूसमा सन् १९०५ को क्रान्ति भएको थियो । उनको किशोर र युवावयमा रूस-जापान युद्ध, सन् १९०५ को रूसी क्रान्ति, दोस्रो विश्वयुद्ध, रूसका फेब्रुअरी र अक्टोबर क्रान्ति, त्यसपछिको चारवर्षे गृहयुद्ध भएका थिए । यी सबै घटनाले साधारण रसियालीहरूको जीवनमा उथलपुथल ल्याएको थियो । सम्भ्रान्त परिवारको परम्परागत उच्च वर्गीय जीवनशैली हठात् भताभुङ्ग भएको थियो । लेखक, कलाकार, चिकित्सक, प्रोफेसर सबै-सबैको जीवनमा क्रान्तिको एउटा आँधीले धक्का दिएको थियो । क्रान्ति र प्रतिक्रान्तिका शक्तिहरूका अनावश्यक दबाब, साइवेरिया निष्काशन, विदेश पलायन या दमनको सामना गर्नु परिरहेको थियो । पास्तरनाक भन्छन्- ‘जब तल्लो वर्ग जाग्यो उठ्यो अनि उच्च वर्गको अधिकार खत्तम भयो । कति छिटै सबै ओइलाए । अफसोस नगरिकनै सबै आफ्ना विचारबाट पछि हट्दै गए’ । (यहाँ उद्धृत गरिएका सबै पुस्तकांश हिन्दीमा अनूदित र प्रकाशित : डा. जीवागो, अनुवाद ...

गगनले गरिरहेको एउटा गल्ती !

Image
  मैले गगन थापाका विषयमा लेख्नु र उनीप्रति सहानुभूति देखाउनुको अर्थ के हुनसक्छ भन्ने मलाई खासै अनुमान छैन । यसअघि पनि मैले उनका बारेमा सहानुभूति प्रकट गर्दै र राजनीतिक शक्ति हासिल गर्ने उनका प्रयासको समर्थन गर्दै लेखेको छु । तर, म उनको मतदाता हैन, उनको दलको पराजय र त्यसको साटो छिर्केमिर्के जस्ता वामपन्थी या कम्युनिष्ट पार्टीहरूले जितून् भन्ने चाहन्छु । उनी र म फरक डुंगामा यात्रारत छौँ र यो अविकास, लम्पट शासकीय शैली र मुलुकको दुरावस्था हटोस् भन्नेमा केही हाम्रा समान आकाङ्क्षा छन् । उनी नेपाली कांग्रेसको सभापति र देशको प्रधानमन्त्री हुने योजनासहित सक्रिय छन् र अहिले नै पार्टी महामन्त्री छन् । म अहिले पनि कुनै दलको नेतृत्वमा छैन । कमसेकम अहिले भन्न सकिन्छ कि भविष्यमा पनि कुनै दलको नेता हुने, प्रधानमन्त्री त के कुनै पनि तहको जनप्रतिनिधि बन्ने सम्भावनासमेत छैन । (गत निर्वाचनका समयमा मलाई प्रतिनिधिसभा सदस्यका रूपमा जान मन लागेको साँच्चै हो । आफ्नो किशोर र युवावय राजनीतिमा बिताएको र एमाले निर्माणमा भूमिका खेलेको हुनाले पनि म आग्रहवश त्यस्तो मनोदशामा पुगेको हुँदो हुँ । अहिले फर्केर हेर्दा ...